Аймгийн хөгжлийн 2025 оны жилийн төлөвлөгөөг баталлаа

Аймгийн ИТХ-ын ээлжит бус 18 дугаар хуралдаанаар  Аймгийн Хөгжлийн 2025 оны  жилийн төлөвлөгөөг хэлэлцэж баталлаа.  Төлөвлөгөөг боловсруулахдаа төрийн 35 байгууллагаас ирсэн 200 гаруй саналыг нэгтгэж, 8 салбарын 187 арга хэмжээг 303 шалгуур үзүүлэлтээр хэмжих юм. Хэлэлцэж буй асуудалтай холбоотойгоор төлөөлөгчдийн асуусан  асуултад ЗДТГ-ын хэлтэс болон агентлагийн   холбогдох албаныхан хариулт өглөө. 

Асуулт,хариултыг багцлан хүргэе. 

-Ажлын байр нэмэгдүүлэлтийн талаар ЗДТГ-ын Нийгмийн бодлогын хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Х.Эрдэнэбулган:  Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн мэдээлэл аймгийн  ХХҮГ-т нэгтгэгддэг.  2020-2023 онд  8759 ажлын байр  бий болсны 4359 нь шинэ ажлын байр байна. Ажлын байрны захиалга жилээс жилд нэмэгдэж байгаа. Энэ он гарсаар 181 ажил олгогчоос ажлын байрны захиалга ирсэн. Энэ онд 555 ажлын байр болсны 471  нь шинэ ажлын байр байна. 

-Хойд бүсийн хөгжлийн тээвэр ложистикийн төв байгуулахи болон хүнд даацын авто машин   Эрдэнэт хотыг тойрон гарах авто замын асуудлаар  ЗДТГ-ын ХБТХОХ-ийн дарга С.Даваадорж:   Хойд бүсийн хөгжлийн тээвэр ложистикийн төв байгуулах,  хүнд даацын авто машин Эрдэнэт хотыг тойрон гарах асуудлыг 2025 оны Авто замын төлөвлөгөөний төсөлд тусгасан. Эрдэнэт хотыг чанартай авто замтай хот болгох төслийн хүрээнд ирэх жил 25,7 км авто замыг шинээр барина. Үүний 15 км авто  зам нь  Эрдэнэт хотыг тойрон гарах хүнд даацын авто машины зам юм.  Бидэнд 2017 оны  зураг төсөв бий. Үүнийг шинэчилж 2025 оны жилийн ажлын төлөвлөгөөнд “Авто зам” гэх ерөнхий нэрээр тусгасан.  Төсвийн тодотголын хэлэлцэх асуудал, ирэх оны улсын төсвийн төсөлд санал хүргүүлсэн. 

Хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө 2040 болон Хойд бүсийн бүсчилсэн хөгжил бодлогын баримт бичигт Орхон аймагт “Хойд бүсийн тээвэр ложистикийн төв” байгуулна гэж тусгасан. Тээвэр ложистикийн төв байгуулах анхны газрын дуудлага  худалдаа 2019 онд Жаргалант  суманд   зохион байгуулагдаж байсан. Говил багт  тус төвийн терминал байгуулах  газрын  асуудлыг шийдэх газрын дуудлага худалдааг өнөөдөр  зохион байгуулж байна. 

-Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөн, Өрхийн тариалалтийг хэрхэн дэмжиж байгаа талаар  ХХААГ-ын мэргэжилтэн Г.Батдэлгэр: Засгийн газраас өрнүүлж буй “Шинэ хоршоо-Чинээлэг малчин”  хөдөлгөөний хүрээнд өнөөдрийн  байдлаар манай аймагт 256 гишүүнтэй 35 хоршоо шинээр байгуулагдсан.  28 хоршоо 4,5 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй  зээл аван төслөө хэрэгжүүлж эхэлсэн.  2025 онд кластер чиглэлээр  дундын хоршоог хөгжүүлэх  чиглэлээр ажил зохион байгуулахаар жилийн ажлын төлөвлөгөөний төсөлд  тусгасан. 
    “Өрхийн тариалалтыг дэмжих хөтөлбөр”-ийн хүрээнд иргэдэд 40 хүлэмж олгосон. “Шинэ хөдөө-Орхон” төслийн хүрээнд тариаланчдад хүлэмж олгох ажил үргэлжилж байна. Өнгөрсөн жил энэ төслийн хүрээнд 90 хүлэмж олгосон.  Өрхийн тариалалт эрхэлж буй тариаланчдад технологийн дагуу  зөв тариалалт хийж, чанартай ургац авахад нь анхаарч  хөрс боловсруулахаас эхлээд ургацаа хураах хүртэл үе шаттай сургалтуудыг зохион байгуулж байна. Цаашид өрхийн хэмжээнд биш зах зээлд гаргах хэмжээнд хүртэл хүлэмжийн тариалалт манай аймагт нутагшсан гэж хэлж болно. 

-Мал амьтны эрүүл мэнд, малын гаралтай хүнсний аюулгүй байдлын талаар Мал эмнэлгийн газрын дарга  Л.Уртнаст: -Мал эмнэлгийн газраас мал амьтны эрүүл мэндтэй холбоотой 5 асуудлыг жил бүрийн төлөвлөгөөнд тусгаж хэрэгжүүлдэг. Мөн аймгийн ИТХ-аар баталсан Малын эрүүл мэнд хөтөлбөрийг сүүлийн 4 жил хэрэгжүүлж байна. Аймгийн хэмжээнд 179 толгой мал тоологдож, малын архаг болоод гоц халдварт өвчнаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд жил бүр давхардсан тоогоор 350 гаруй мянган толгой малыг вакцинжуулдаг.  Малын бие дэх эмийн үлдэгдлийг хянах  чиглэлээр уламжлал болгон авч хэрэгжүүлдэг Орхон аймгийн ажил улсын хэмжээнд жишиг болж, “Эмийн үлдэгдлийн эсрэг үндэсний хөтөлбөр” болон батлагдсан.

 Баян-Өндөр сумын хөрөнгө оруулалтаар энэ чиглэлээр жил бүр 30-50 сая төгрөгийг төсөвлөн арга хэмжээ авч байна.  Мал амьтны гоц халвдарт өвчнөөс урьдчилан сэргийлсэн 11 төрлийн вакцин дээр нэмэлтээр масс вакцин  хийх хүсэлтийг Мал эмнэлгийн газарт гаргаснаар энэ асуудал шийдвэрлэгдсэн.  Мөн  энэ жил Мал эмнэлгийн лабораторит 140 сая төгрөгийн оношлуур тоног, төхөөрөмж нийлүүлсэн.  Мал эмнэлгийн хүрээлэн болон “Шинэ хөдөө”  төслийн санхүүжилтээр адууны нийлүүлгийн өвчнийг анх удаа Орхон аймаг оношилсон. Энэ ажлын үр дүнд Япон улсын  Засгийн газрын  санхүүжилтээр адуун сүргийг эрүүлжүүлэх, Орхон аймагт адууны эмнэлгийг байгуулах төслийг хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэхүү төсөл нь дөрвөн жилийн хугацаатай хэрэгжих юм.  

-Авто замын засвар, шинэчлэлтийн талаар аймгийн Засаг дарга М.Түмэнжаргал: Монгол Улсын Ерөнхий сайд өнгөрсөн оны есдүгээр сард Орхон аймагт ажиллахдаа авто замын засвар, шинэчлэлтэд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн улсад төвлөрүүлэх орлогоос 50 тэрбум төгрөгийг шийдвэрлэсэн.   Авто замтай холбоотой саналыг иргэд гаргаж, дэмжигдсэн асуудал. Яг тэр цаг хугацаанд бэлэн дөрвөн зураг төсөв бидэнд  байсан. Өнөөдөр 50 байршил дээр авто замын засвар үйлчилгээ хийж байна. Энэ 50 байршлаас 4 нь л зурагтай байсан гэсэн үг.  Зураг төсөв ямар явцтай үргэлжилдгийг Та бүхэн сайн мэднэ. Зураг төсөв бэлэн болтлоо нэг сар, 45 хоног, 60 хоног ордог. Бэлэн болсон зураг төсөв Барилгын хөгжлийн төвд хянагддаг.

   Нийслэлийн 9 дүүрэг, 21 аймагт  хийгдэж байгаа бүх хөрөнгө оруулалтын  ажил энэ төвд хянагддаг. Оочер, дугаар гэж юм бий.  
Хамгийн сүүлийн Дэнж,  Консул орчмын  авто замын 2 зураг төсөв өнгөрсөн долоо хоногт ирсэн. Өнөөдрийн байдлаар бүх зураг ирсэн, 27 ажил эхэлсэн, зарим нь тендер шалгаруулах шатандаа явж байна. Зарим ажил дээр компаниуд орохгүй байна. 

Ирэх жил  авто зам засварын шинэчлэлийн ажил үргэлжилнэ. Цаг хугацаа хожих үүднээс  авто замынхаа зургийг  эрт хийлгэе гэж зорьж байна. Шаардлагатай төсвийг төсвийн тодотголд суулгасан.  Үгүй бол энэ жилийн асуудал ирэх жил дахин давтагдана. 

-Хог ангилан, ялгах үйлдвэрийн талаар ЗДТГ-ын ХБТХОХ-ийн дарга С.Даваадорж:   Монгол, Польш улсын Засгийн газар хоорондын  хэлэлцээрийн дагуу Орхон аймагт Хог хаягдал  ангилан ялгах үйлдвэр барьж байгаа. Төслийн нийт санхүүжилт 9 сая евро. Төслийн хүрээнд Хот тохижуулах газарт 4 сая еврогийн үнэ бүхий ковш, бульдозер, задгай тэвштэй хог тээвэрлэх машин, гудамж талбай цэвэрлэх техник зэрэг 12 машин механизм 2 жилийн өмнө нийлүүлэгдэн үйлчилгээнд явж байна. Барилга, байгууламж дэд бүтэц нь 6,5 сая евро. 
Польшийн Засгийн газраас Монгол Улсын Засгийн газарт хэд хэдэн удаагийн албан бичиг ирүүлсэн. Хамгийн сүүлд Сангийн яаманд үнийн өсөлттэй холбоотой асуудлыг тавьсан. Гэрээ 2024 оны долоодугаар сард дууссан.   Өнөөдрийн байдлаар Польшийн талын мэргэжилтэн ирж, ажлаа эхлүүлэх бэлтгэлээ хангаж байна. Үйлдвэрийн хаалга, цохны захиалгыг хийсэн гэх мэдээллийг өгсөн. 

- Сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмж, “Үдийн цай хөтөлбөр”-ийн талаар аймгийн БШУГ-ын дарга О.Ариунгэрэлт: БШУ-ны сайдын 1-2 дугаар ангийн 44-ээс дээш хүүхэдтэй ангиудад багшийн туслах ажиллуулах шийдвэр гарсан. Манай аймагт 46 хүртэл хүүхэдтэй  5 сургуулийн 21 бүлэг байна. Энэ долоо хоногт сургуулиуд зохион байгуулалт хийж байна. Жишээ нь 4 дүгээр сургууль дээр  багшийн туслах 5 багш  авах уу анги бүлгийн зохион байгуулалт хийгээд 1 багшийг ажиллуулах уу гэдгийг ярилцаад 1 багшийг ажиллуулах нь зүйтэй гэж үзсэн. 

   2025 онд аймгийн дундаж анги дүүргэлт 37,5 хувьтай байхаар тооцож байна.  Ерөнхий боловсролын  16 сургууль  гал тогоогоо өөрсдөө хариуцан “Үдийн цай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Салбар яамнаас гал тогоонд шаардлагатай  тоног төхөөрөмжүүдийг нийлүүлсэн. Сургуулиуд өөрсдийн нөхөн хангалтын зардлаасаа дутуу эд зүйлсээ авсан. Гол шаардлагатай тоног төхөөрөмжүүдээр сургуулиуд хангагдсан. Өнөөдрийн байдлаар  сургуулиуд “Үдийн цай хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхэд  дутагдалтай зүйл  байхгүй байна. 

ЗДТГ-ын ХБТХОХ-ийн дарга С.Даваадорж:  -2025 оны улсын төсвийн төсөлд бид саналаа хүргүүлсэн. Төсөв бидний тооцоолсноор батлагдвал 4800 хүүхдийн багтаамжтай сургуульд ашиглалтад орно гэсэн хүлээлт байна. Засгийн газраас шинээр сургууль, цэцэрлэг барихгүй.  Өмнөх барилга байшингаа дуусгана гэсэн чиглэлтэй байгаа.  Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар  7а, 2а хороололд баригдах  960 хүүхдийн  сургуулийн барилгын ажлын тендер яаман дээр зарлагдахад бэлэн болсон байна. 
Наймдугаар сургуулийн өргөтгөл ирэх сард ашиглалтад орно. Говил, Рашаантын 250 хүүхдийн сургуулийн барилгыг дуусахад шаардлагатай санхүүжилтийг тооцож хүргүүлсэн. 

Засаг дарга М.Түмэнжаргал: Сургууль, цэцэрлэгийн  асуудал газартай холбогдож байна. 2а хорооллын газрыг цуцалж,  сургуулийн барилга барих газраа гаргаж авлаа. 960 хүүхдийн хүүхдийн сургууль барихад багадаа 1,2 га газар шаардлагатай. 2а хороолол дээр сургууль барихад 1,1 га газар үлдээсэн байсан. Энэ газар нь  авто замын трасс орсон, дундуураа инженерийн шугам сүлжээтэй. Барилгажих талбай нь  3000 мянга хүрэхгүй м.кв. Бодит байдал ийм л байна. 

Мэдээллийн төв