Орон нутагт анх удаа Орхон аймаг “Бүргэдийн баяр”-ыг зохион байгууллаа

Аймгийн Засаг дарга С.Батжаргалын санаачилгаар ЗДТГ, Орхон аймаг дахь Баян-Өлгий аймгийн нутгийн зөвлөл хамтран анх удаа орон нутагтаа зохион байгуулсан  "Бүргэдийн баяр-2023" арга хэмжээ олны хөлөөр дүүрэн, хүүхэд багачуулаас эхлэн ахмад настнуудад юмс бүхэн сонин содон болж өндөрлөлөө. 

Баян-Өлгий аймаг, нийслэл Улаанбаатар хотод зохион байгуулдаг Бүргэдийн баярыг Орхончууд орон нутагтаа үзэж, Казах түмний  гар урлал, үндэсний хоол, хувцас эд хэрэглэл, дуу хөгжимтэй нь  нэг өдрийн турш танилцав.

  Казах түмний Наурызын баярыг угтан мөн тусгай сонирхлын аялал жуулчлалыг  хөгжүүлэх нь энэхүү арга хэмжээний бас нэгэн зорилго байлаа. 

  

     Баян-Өлгий аймгийн Алтанцөгц, Сагсай зэрэг сумдаас нэгдсэн ахмад, дунд, залуу үеийн 10 бүргэдчин 1700 км-ыг туулж  анх удаа Орхон аймагт ирэв.   Анх удаа орон нутагт бүргэдийн баяр  болохыг сонссон Төв, Сэлэнгэ аймгийн бүргэдчин залуус сонирхон, зочлов.    Нийслэлийн Налайх дүүргээс үндэснийхээ өв соёлыг тээгч, уран хатгамалч Түлкбайн Сайлау өргөө цагаан гэрээ, эд зүйлсийн хамтад нь Орхон аймгийн иргэдэд  сурталчлан таниулахаар ирсэн нь энэхүү арга хэмжээний онцлох зүйлс нь байлаа. 

Бүргэдийг гаршуулж, ан ав хийх уламжлал 6000 жилийн өмнө төв Азид үүссэн гэлцдэг. Энэхүү уламжлалыг монголчууд, тэр дундаа  Казах ард түмэн хамгийн сайн хадгалж үлдэж,  бүргэдээр ан ав хийх өв уламжлалаа 2010 онд ЮНЭСКО-ийн соёлын өвд бүртгүүлсэн.  

     Бүргэдийн баяр нь ихэвчлэн тогтсон хөтөлбөрийн дагуу болдог. Хамгийн сайхан хувцас болон бүргэдийн хэрэгсэл шалгаруулах, бүргэдээ дуудах, шырга татах буюу ангийн чихмэл бариулах, көкбар буюу тулам булаацалдах, тэнгэ илү буюу мөнгөн зоос шүүрэх зэрэг үндэсний тоглоом наадгайгаараа хоорондоо өрсөлддөг.
Манай аймагт анх удаа зохион байгуулсан бүргэдийн баярт оролцсон 13 бүргэдчин  өөр хоорондоо өрсөлдөхөөс илүүтэй хуран цугласан олонд үзүүлэх тоглолтыг сонирхуулсан юм. 

Баян-Өлгий аймгийн Сагсай сумын бүргэдчин Серикийн Женисбек 13 настайгаасаа бүргэд гаршуулснаас хойш 17 дахь жил болж байгаа ажээ. Нутгийнхан нь түүнийг хамгийн шилдэг нь гэж тодотгосон. Учир нь, түүний хувьд үндэснийхээ өв соёлыг тээж, хойч үедээ үлдээхэд онцгой хувь нэмэр оруулж байгаа залуу үеийн нэг юм. Түүний хувьд дундад азид болдог нүүдэлчдийн бүргэдийн болон морин спортын төрлүүдээс удаа дараа тэргүүн байр болон шагналт хүртсэн нэгэн. Орхон аймагт зохион байгуулж буй “Бүргэдийн баяр-2023” оролцож байгаадаа сэтгэл өндөр байгаагаа хэлсэн. 

  Харин Баян-Өлгий аймгийн Алтанцөгц сумаас ирсэн Монгол Улсын гурван удаагийн аварга,  ахмад бүргэдчин Асхабалын Шаймурат нь Абу Даби, Дубайд зохион байгуулсан тэмцээн уралдаанд оролцож, шувуучлахуй урлагийг таниулан  эх орны нэрийг гаргасан ахмад бүргэдчин, өв тээгчдийн нэг.  Түүний хувьд 20 жил бүргэд сургаж байгаа бөгөөд тэнгэрийн амьтныг гараар барьж, дасгаж, сургана гэдэг амар зүйл биш. Бүргэд 30 насалдаг. Бүргэдчид бид дээд тал нь 10 жил түүнээс доош 7 эсвэл 5 жил сургаж гаршуулаад байгальд нь тавьдаг.  Бүргэдийн хараа их хурц, харж байгаа зүйлээсээ шалтгаалан хөдөлгөөнөө хийдэг тул малгайг нь авдаггүй. Малгайг нь авбал яг л дүрсгүй хүүхэд шиг тогтож ядаад, юм сүйтгэчих гээд байдаг” хэмээсэн. 

     Орхон аймаг, Эрдэнэт хот нь Монгол Улсын бүх үндэстэн ястны хөдөлмөр зүтгэлээр өнөөг хүртэл хөгжиж, 46 жилийн түүхийг бүтээж буй  хот.  Тэдгээрийн нэг 800 орчим Казах үндэстэн Орхон аймагт ажиллаж, хөдөлмөрлөн амьдарч байна.   Аймгийн Засаг даргын орлогч А.Түвшинжаргал “Аймгийн удирдлагууд нутгийн зөвлөлийн байгууллагууд нь тухайн үндэстэн, ястны онцлог, өв соёлыг шингээсэн баяр, наадмыг аймаг орон нутагтаа зохион байгуулж аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх, өв соёлыг сурталчлах, түгээн дэлгэрүүлэхэд бүхий л талаар дэмжиж хамтран ажиллахаа илэрхийлсэн”. Мөн тэрээр,  энэхүү арга хэмжээг зохион байгуулахад оролцсон хэн бүхэнд талархал илэрхийлж, ажлын амжилт хүссэн. 

“Бүргэдийн баяр-2023”-т олны хөлд дарагдаж, үндэснийхээ хувцас хэрэглэлийг сурталчилсан хүн Нийслэлийн Налайх дүүргийн иргэн, хатгамалч Түлкбайн Сайлау гуай байв.   Тэрээр, охид, эмэгтэйчүүдэд  өнгө өнгийн гоёл чимэглэлтэй малгай тэргүүтнийг өмсүүлэн  үндэснийхээ хувцсаар гоёж зураг авахуулах үйлчилгээг үзүүлсэн юм. 
Сайлау гуай 10 настайгаасаа оёж, хатгаж сурснаас хойш 56 жил болж байгаа тухай хуучлав. Ерөөс Казах охидууд 18 нас хүртлээ аав, ээжийнхээ гар дээр өсөх тэр хугацаандаа заавал оёж сурах  ёстой. Харин сүүлийн үед энэ ёс алдагдаж байгаа талаар  хэлсэн. Тэрээр, удмынхаа тав дахь үеийн өв тээгч бөгөөд зургаа дахь үе ач зээ нартаа энэхүү өв соёлоо зааж сургажээ. 

Ийн хол, ойрын  сэтгэл дэвссэн  бүхэн  нэг өдрийн турш “Бүргэдийн баяр-2023”-аар Орхон аймагт өнжлөө.

Мэдээллийн төв