“Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян- 2022" Орхон аймагт үргэлжилж, төрөлжсөн мэргэжлийн эмч нар үзлэг хийж байна

Халдварт бус өвчний өвчлөл, нас баралтын тэргүүлэх таван шалтгааны нэг болсон зүрх судасны өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, хүн амын дунд эрүүл зөв дадал төлөвшүүлэх, эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоонд хамруулах, мэдлэг мэдээлэл олгох зорилгоор П.Н.Шастины нэрэмжит Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн санаачилга, ХААН Банк Сангийн санхүүжилт дэмжлэгтэйгээр Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төв  хамтран  “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг энэ жил тав дахь жилдээ зохион байгуулж байгаа юм. 
Өнөөдөр тус аяны баг бүрэлдэхүүн Орхон аймагт ирж,  БОЭТ дээр  иргэдэд үнэ төлбөргүй үзлэг оношилгоог хийж байна.   

       Манай улсын хувьд зүрх, судасны өвчин сүүлийн 10 жилийн хугацаанд 2 дахин нэмэгдэж,  хүн амын нас баралтын шалтгааны дотор  34.4 хувийг эзэлж  тэргүүлэх  шалтгаан  болж  байгаа  нь анхаарал  татах болжээ. Нас барж байгаа 3 хүний нэг нь зүрх судасны өвчний улмаас нас барж байна. Зүрх, судасны өвчний шалтгаант нас баралтын түвшинг насны бүлэг, хүйсээр авч үзвэл, 45-64 насны эрэгтэйчүүдэд эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад зүрхний цус хомсдох өвчний нас баралт 4.2 дахин, тархины харвалтаас шалтгаалсан нас баралт 2 дахин өндөр байгааг эмч, мэргэжилтнүүд хэллээ. 

        Орхон аймаг өнгөрсөн жилүүдэд эрүүл мэндийн салбартаа багагүй хөрөнгө оруулалт хийж, шаардлагатай тоног төхөөрөмжүүдээр хангасны нэг нь ангиографийн аппарат юм.  Энэхүү аппараттай болсноор судсанд тодосгогч бодис шахаж, судасны хэмжээ байрлал, голч, ханын байдал, судасны төрөлхийн болон олдмол эмгэг өөрчлөлтүүдийг үнэлж оношилдог дүрс оношилгооны шинжилгээг орон нутагтаа хийж эхэлсэн.     Мөн тав дахь жилдээ “Эмч” хөтөлбөрийг аймгийн ИТХ-аар батлуулан хэрэгжүүлж байна. 

     Эрүүл  мэндийн байгууллагаас урьдчилан сэргийлэх, нөлөөллийн аянг тогтмол зохион  байгуулж байгаа ч иргэдийн эрүүл амьдралын хэв маягтай салшгүй холбоотой гэдгийг мэргэжлийн эмч нар сануулсан.   Цусны даралт ихсэх өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд эрүүл зөв, хооллолт,  байнгын дасгал хөдөлгөөнийг өдөр тутмын амьдралдаа  хэвшүүлэх хэрэгтэйг зөвлөлөө. 
 

Хэрвээ танд:

• Нүдний угаар хатгаж өвдөх, толгой дүүрэх, шилэн хүзүүгээр хөших, дотор эвгүйрхэн огиудас хүрэх, нүд эрээлжлэх зэрэг шинжүүд нь таны даралт ихсэж тогтворгүй байгаа нь шинж юм.
• Цусны даралтаа тогтвортой барьж байхын тулд:
• Сэтгэл санаагаар тайван байх, бухимдлаас гарах арга барилыг эзэмших
• Ажил амралтаа зохицуулж , хэт ачаалалд орохгүй байх
• Хоногт хэрэглэх давсны хэмжээг 2,4-6 граммаас хэтрүүлэхгүй байх, хоолны давсыг маш бага болгох, давсгүй цай ууж хэвших, халуун ногоог багаар хэрэглэх
• Өөх тос ихтэй болон хуурч хайрсан , шарсан хоол идэхээс зайлсхийх, хоолондоо жимс хүнсний ногоо өргөн хэрэглэх хэрэгтэй
• Долоо хоногт 2-3 удаа 30-60 минутаас багагүй хугацаагаар алхах, гүйх, усанд сэлэх зэргээр идэвхтэй хөдөлгөөнтэй байх
• Явган явах онц сайн бөгөөд өдөр бүр 30 минут явган явах хэрэгтэй. Хэрвээ гүйлтээр хичээллэх бол мэргэжлийн эмчид хандаж зөвлөгөө аваарай. Ачаалал гэнэт ихсэх нь ачаалалгүй явснаас илүү аюултайг санаарай
• Архи тамхи хэрэглэхээс аль болох татгалзах хэрэгтэй.  Эдгээр  шинж тэмдгүүд илэрвэл мэргэжлийн эмчид заавал очиж үзүүлээрэй

Хэрвээ та амьдралын хэв маягаа өөрчилсөн ч таны цусны даралт хэвийн хэмжээнд байхгүй бол нарийн мэргэжлийн эмчид хандаж зөвлөгөө аваарай.

Доорх зөвлөмжүүдийг аль болох амьдралдаа хэрэгжүүлж байгаарай.

• Биеийн жингээ хэвийн хэмжээнд барь. Хэрэв илүүдэл жинтэй бол турах хэрэгтэй, гэхдээ аажим долоо хоногт 1-2 кг аар бууруулсаар хэвийн жиндээ хүргэ
• Хоолондоо хэт тарган биш хонь, үхэр, адууны махыг сонгон хэрэглэ.
• Лаазалсан консерв, жигнэсэн мах, хиам зайдасны оронд шинэ мах, загас, тахианы махыг түлхүү хэрэглээрэй
• Архи спиртийн төрлийн ундаа, хийжүүлсэн ундааг бага хэрэглэх. Эрэгтэй хүн хоногт 100 г, эмэгтэй хүн хоногт 50 г спиртээс хэтрүүлж болохгүй.

Цусны даралт ихсэх өвчинд эмийг зөв хэрэглэхэд анхаарах зүйлс:

• Та эмчид үзүүлээд, даралт их байна гэж оношлогдсон тохиолдолд эмчийн бичиж өгсөн эмийг зааврын дагуу бүрэн уух хэрэгтэй.
• Хэрвээ эмчийн бичиж өгсөн даралтын эм танд таарахгүй ямар нэг таагүй шинж тэмдэг /дотор эвгүйрэх, нойргүй болох гм/ илэрвэл эмчид заавал очиж үзүүлж, эмээ сольж уух нь зүйтэй.
• Цусны даралт буулгах эмээ ууж байхдаа та өдөр бүр өөрийн даралтаа хэмжиж, тусгай дэвтэрт тэмдэглэн өөрийн даралтаа тогтмол хянаж байх хэрэгтэй шүү.
• Цусны даралт чинь хэвийн болсон ч гэсэн эмчийн зааваргүйгээр эмээ уухаа зогсоож болохгүй. Эмээ нэг уугаад нэг уухаа болиод байвал эцэст нь тохирох эмгүй болно гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.

Дээрх зөвлөлгөөнүүдийг дагаж чадвал та даралт ихсэлтээс урьдчилан сэргийлж доорх хүндрэлүүдээс сэргийлж чадна

• Тархинд цус харвах
• Бөөр гэмтэх
• Нүдний хараа өөрчлөгдөж муудах
• Зүрхний төрөл бүрийн эмгэг, зүрх зогсох
• Гэнэт нас барах зэргээс сэргийлэн явж чадна.